Interview met Chrada Sheoratan – Bharatanatyam danseres

Chrada Sheoratan. Foto: Ashvin Ghisyawan

FOR ENGLISH PLEASE SCROLL DOWN

Het India Dans Festival is helaas bijna ten einde. Als mooie afsluiter heb ik mijn Bharatanatyam lerares, Chrada Sheoratan, geïnterviewd. Lees snel mee!

Wanneer begon je fascinatie voor dans?
Als jong meisje toonde mijn moeder mij altijd een videoband van Malavika Sarukkai. Vol fascinatie bekeek ik deze videoband keer op keer en werd mijn interesse voor Bharatanatyam gewekt. Malavika Sarrukai werd mijn inspiratiebron. Haar beheersing van lichaamsbeweging en muzikaliteit is hetgeen wat mij het meeste aansprak. Alles wat zij doet lijkt met gemak te gaan. Ook de manier waarop zij  telkens weer vernieuwend bezig was met choreografie, dans en techniek vond ik fascinerend om naar te kijken en van te leren.

Hoe en wanneer ontdekte je Bharatanatyam?
Ik had van kinds af aan grote belangstelling voor vele vormen van muziek en dans. Op jonge leeftijd heb ik een basis meegekregen in klassiek ballet. Op 9-jarige leeftijd raakte ik geïntrigeerd door de Zuid-Indiase Bharatanatyam dans en kreeg onderricht van Shakuntala Devi in de Kalakshetra stijl.

Wanneer besloot je dat Bharatanatyam helemaal bij je paste en dat je hiermee door wilde gaan?
Het is ongeveer allemaal 13 jaar geleden begonnen, toen mijn  toenmalige dansdocent Shakuntala Devi,  haar dansschool aan mij overdroeg.  Mijn toenmalige docent vertok naar India en ik was een van haar eerste studenten aan wie zij haar kennis had overgedragen. Na een jaar lesgeven bemerkte ik een innerlijke drang om me verder te verdiepen in Bharatanatyam.

Je bent getraind in de Kalakshetra-stijl. Kan je hier meer over vertellen?
Binnen Bharatanatyam zijn er 7 banis (stijlen) die op bepaalde gebieden van elkaar verschillen. In het algemeen Pandanallur staat bekend om zijn strakke lijnen en lineaire geometrie. Vazhuvoor is vloeiender en laasya georiënteerd. Rukmini Devi Arundale (oprichtster Kalakshetra) heeft geleerd van Pandanallur Meenakshi Sundaram Pillai ( schoonvader van Chokalingam Pillai ) en heeft een aantal wijzigingen doorgevoerd in de Pandanallur bani, het creëren van de Kalakshetra stijl. Het is zelfs nog meer lineair en geometrische. Abhinaya is ook zeer gestileerd en onrealistisch en er minder nadruk op overdreven shringara gebaseerde producten.

Eerste instantie ben ik getraind in Kalakshetra, maar om mijn scope uit te breiden heb ik ook docenten gehad uit de Vazhuvoor bani. Ik zie dat als een aanvulling op mijn training.

Heb je het gevoel dat je in de loop van de jaren je eigen stijl hebt ontwikkeld?Mijn antwoord hierop is tweeledig. Indien ik dansitems uit mijn standaard Margam dans, zal ik deze opvoeren zoals overgedragen door mijn guru’s.

Daarentegen, in mijn eigen stukken zit mijn eigen creativiteit, mix van opgedane kennis bij verschillende docenten en eigen emotie. Mijn eigen dansen zijn niet meer te herleiden naar een specifieke bani of docent. Dus in die context ontwikkel je je eigen handtekening en/of stijl.

Je begon je eigen dansschool Natya Sudha toen je 19 jaar jong was. Je hebt een lange weg afgelegd tot de dag van vandaag. Hoe heb je de afgelopen jaren ervaren als danslerares?
Na een jaar lesgeven bemerkte ik een innerlijke drang om me verder te verdiepen in Bharata Natyam. In mijn zoektocht naar perfectie in Bharatanatyam ging ik uiteindelijk op diverse dansscholen in Chennai. Ik ervoer daar een achterstand in de ontwikkeling van de dans in Nederland. Persoonlijk heb ik ook een gebrek aan continuïteit ervaren. Het drong tot mij door dat ik nog heel veel te leren hebt en dat het nooit af is met muziek en dans. Door mijn ongebreidelde nieuwsgierigheid en verdiepingsdrang ben ik naar nieuwe wegen in Engeland gaan zoeken. Daar constateerde ik dat dans zich in een uiterst competitieve omgeving bevindt. En deze competitieve omgeving biedt leerlingen ook uitzicht op tal van buitenkansen. Ik miste dat hier in Nederland.  Maar wat voor mij heeft geleid tot mijn persoonlijke en zakelijke succes is mijn samenwerking met een examencommissie in Engeland.

Dans is voor mij nog steeds een zoektocht naar verdieping en verfijning én tegelijk een reflectie naar de kwaliteit van de dans. Het blijft een leerproces, voornamelijk de hobbels welke je op je pad tegenkomt en deze overwint. Het is een lange weg om te bewandelen, maar ik ga door.

Je hebt een nauwe band met The Imperial Society of Teachers of Dancing(ISTD) in Engeland. Onlangs heb je succesvol de eerste Nederlandse lichting afgestudeerden afgeleverd. Waarom besloot je dit programma aan te bieden?
Het dansonderwijs is de laatste jaren ingrijpend veranderd. Daarom is er binnen dansschool Natya Sudha de afgelopen jaren hard gewerkt om bij te blijven bij de ontwikkelingen in de danswereld. Dansschool Natya Sudha biedt sinds 2008 een grensoverschrijdende opleiding aan met als doel de Indiase danskunst in Nederland verder te ontwikkelen en te professionaliseren. Hierbij wordt er gewerkt met een syllabus, gebaseerd op de ervaring en vakbekwaamheid van gerenommeerde Indiase docenten en dansers. Deze syllabus is bijzonder goed afgestemd op niveau en leeftijd. De moeilijke Indiase danstechniek wordt op een verantwoorde en plezierige wijze aangereikt en is daarom geschikt voor kinderen en jong volwassenen. Tijdens de opleiding leren de studenten hoe zij danstechnisch en met de juiste spiergebruik/lichaamshouding de danspassen goed kunnen uitvoeren. Tevens krijgen de studenten theoretische achtergrondinformatie, thalam(ritme ) en Carnatic zang.

Elke module binnen de syllabus wordt afgesloten met een internationaal erkend examen. De examens worden afgenomen door een onafhankelijke examinator/ examinatrice afgevaardigd van ISTD uit Londen. Zowel de kwaliteit van het onderwijs als de vorderingen van de student worden hiermee op onafhankelijke wijze beoordeeld. Studenten worden na een positief resultaat beloond met een internationaal erkend certificaat. Er zijn totaal 6 beroepsexamens die uiteindelijk leiden naar toelating tot de docenten opleiding van ISTD maar vormen ook een uitstekende basis voor de opleiding of vooropleiding van rijks-erkende dansacademies. Op zondag 1 februari 2015 hebben studenten van dansschool Natya Sudha hun dansopleiding met goed gevolg afgesloten. Het betreft een groep van zeven dames, die in 2008 aan deze, voor Nederland unieke, opleiding zijn begonnen. Daarmee zijn zij de eerste studenten in Nederland die officiële Bharatanatyam examens hebben afgelegd.

Aanleiding hiervoor was dat er in Nederland veel talent is. Niet voor iedereen is de weg toegankelijk om naar het buitenland te gaan om te leren dansen. Vandaar dat we die mogelijkheid hier wilde scheppen. Er wordt een leeromgeving gerecreëerd waarin kennis in een brede artistieke context wordt aangeboden en waarin praktijk en theorie voortdurend samen gaan. Jaarlijks worden er gastdocenten uit Engeland uitgenodigd om extra lessen te verzorgen in theorie- en praktijklessen in Bharatanatyam, Carnatic zang en talam.

Kan je hier in Nederland fulltime leven van een baan als Bharatanatyam lerares? Of is een ‘gewone’ baan er naast wel nodig?
Momenteel heeft de kunstsector het niet makkelijk. Desondanks brengt het ook positieve ontwikkelingen met zich mee. We moeten van onze eigen eilandjes af en onze krachten bundelen. Alleen focus op Bharatanatyam is niet mogelijk. Op een bepaald moment is de markt ook verzadigd. Door de krachten te bundelen in kwaliteit en expertise kun je een groter potentieel publiek bereiken, tot innovatieve producties komen en de kosten die daarbij gepaard gaan aanzienlijk verminderen.

Jij werkt naast het lesgeven en optreden. Hoe vind je hier een goede balans in?
Dans is niet alleen bedoeld als lichaamsbeweging, of als amusement, maar dans is een gevoel, een roeping, een diepe heilige kunstuiting. Om een danser te worden, moet men zich geheel opofferen aan deze kunst. Het is een moeilijke kunst, maar als je gekozen hebt voor de danskunst, voel je een onweerstaanbare drang om te dansen en aanvaardt je al de moeilijkheden van de discipline en de training. Het is zwaar en  vermoeiend maar niet onmogelijk. Ik werk 40 uur per week en heb elke dag een reistijd van twee uur. Er is weinig vrije tijd over, maar de vrije tijd die ik heb, besteed ik wel in het kader van dans.

Hoe zie jij je rol als danser in de samenleving?
Ik probeer mijn studenten een goed fundament mee te geven voor een verdere carrière in dans. Ik hoop dat ik hiermee mijn toevoegde waarde aan Indiase dans kan geven en zo kan bijdragen om het niveau van Bharatanatyam in Nederland te vergroten.

Wat is belangrijker in dans, een expressief karakter of fysieke kracht?
In mijn ogen is er geen sprake van één van de twee, maar zijn beide van gelijke belang om uiteindelijk rasa te bereiken. In het begin legt een danser focus op het technisch gedeelte. Om een goede danser te zijn, moet je een helder verstand hebben, de instructies vlug begrijpen, een enorm verbeeldingsvermogen hebben, een sterke wil hebben om soms heel moeilijke combinaties van passen uit te voeren en de moed hebben om moeilijkheden te overwinnen. Uiteindelijk moet er een verdiepingsslag plaatsvinden. Een danser gaat zich meer verdiepen in expressie. Wat voelt het karakter dat ik uitbeeld, hoe uit zij zich? Tot slot wordt deze verdieping vertaald naar een diepere betekenis, namelijk het in contact treden met hogere ik of zelf.

Wat zijn volgens jou de benodigde elementen waar je op moet letten bij een goede choreografie?
Eerste stap is om te bepalen wat je boodschap/thema is. Wat wil ik mijn publiek meegeven? Een dans creëren van eerste idee tot volledig dansproduct. Daarbij is inbegrepen het integreren van geluid en muziek, ruimte, decor, kostuums en belichting. Het opbouwen van een dans tot een volwaardige choreografie is een groeiproces. Al werkende met de dansers ontstaat het dansmateriaal, wordt de samenhang met de muziek duidelijk, worden kostuums ontworpen, kortom alles wordt samengebracht zodat datgene wat de choreograaf wil overbrengen duidelijk wordt.

Hoe belangrijk is het element ‘kostuum’ voor de dans?
Binnen Bharatanatyam zijn er vier vormen van Abhinaya(expressie). Abhinaya is een middel om tot onze hogere doel ‘bhava’ en uiteindelijk ‘rasa’ te komen. Eén van de vormen van Abhinaya is Aharya Abhinaya. Aharya Abhinaya zijn de uiterlijke presentaties zoals decor, kleding, licht etc. In het kader hiervan is het kostuum ontzettend belangrijk.

Kunst vormt een persoon. In welke mate heeft Bharatanatyam jou gevormd?Dans is voor mij een levensstijl geworden. Ik kan in nergens anders zo mezelf zijn als in dans, het is mijn grote liefde. Het is gegroeid van een hobby, naar een passie en uiteindelijk naar een levensbehoefte.

Heb je wel eens een contemporary dansitem gechoreografeerd?
Mijn dansitems mengen zowel westelijke als oostelijke invloeden om de schoonheid van gemeenschappelijke stijlen op te roepen en hiermee vervult dans als een brugfunctie tussen de westerse en oosterse cultuur.

Als choreograaf zijnde, wat zijn de grootste uitdagingen om moderne dans en klassieke dans met elkaar te mengen/verweven?
Ik meng niet twee dansstijlen door elkaar. Ik maak gebruik van mijn traditionele basisstappen en pas deze toe op hedendaagse muziek en thema’s. Daarnaast probeer ik gebruik te maken ruimtegebruik zoals deze in de moderne dans wordt toegepast.

Wat is je meest memorabele dansoptreden?
Optreden voor moeder Amma.

Ik heb tijdens mijn optreden voor Moeder Amma een energie ervaren die onbeschrijfelijk is. Normaliter ben ik na een optreden vermoeid. Maar bij dit optreden had ik juist meer energie en kracht ontvangen dan voorheen.

Een lijstje favorieten: dans item, stad, muziek, en gerecht.
Stad: Chennai, vooral tijdens dansseizoen (december). Op elk moment en overal is er een dansvoorstelling te bezoeken. Het gehele dansnetwerk is op dat moment daar en je komt elkaar overal tegen.

Dansitem: Ardhanarishwara. Deze dans weergeeft de dualiteit tussen man en vrouw “Er is een man in het onderbewuste van een vrouw en een vrouw in het onderbewuste van een man. Perfecte balans symbool voor de gehele schepping. Tijdens de dans worden alle bewegingen met rechts afgebeeld als de man, God Shiva. Alle bewegingen aan de linkerkant zijn de vrouwelijke bewegingen van Godin Parvati.

Muziek: Ik hou eigenlijk van allerlei muziekgenres, van khyal naar Latijns-Amerikaans muziek. Van Qawwali naar Afrikaans muziek.

Gerecht: hiervoor is er maar 1 antwoord mogelijk: Chilli Paneer. Daarvoor mag je me midden in de nacht wakker maken.

Als laatst: wat is je advies voor de Nederlandse dansstudenten?
Ik wil graag aan alle studenten meegeven om het beste uit jezelf te halen, maar niet zonder stil staan bij de vraag welk doel dat dient. Ontwikkel je gaven en talenten. Is je passie ook je doel in het leven? Zo ja, ga zo door. Zo nee, stel prioriteiten of stem het op elkaar af. Blijf vol goede moed en wapenen jezelf tegen alle ‘mitsen en maren’. Laat je nooit ontmoedigen. Tot slot: Heb nooit het gevoel van volmaaktheid in de dans te hebben bereikt. Want hoe meer je weet, hoe meer je ziet dat er nog heel veel te weten en te leren valt. Net als in het leven: dansen is leven en het leven is ook dansen!

Meer informatie
Wil je meer informatie over Chrada en haar lessen? Neem dan even een kijkje op haar website www.natyasudha.com.

Ik hoop dat je genoten hebt van het interview. Tot de volgende keer!

---

India Dance Festival is sadly coming to an end. To end this journey I’ve interviewed my Bharatanatyam teacher, Chrada Sheoratan. So read along!

When did your fascination for dance start?
As a young girl my mother has always shown me a videotape of Malavika Sarukkai. Full of fascination I watched the video over and over again and that’s how the interest in Bharatanatyam was awakened.  Malavika Sarrukai was my inspiration. Her mastery of body movement and musicality is what appealed to me most. Everything she does seems to go with ease. Also, the way she kept re-engaged in her choreography and dance technique, is what I found fascinating to look at and learn from.

How and when did you discover Bharatanatyam?
I had great interest in many forms of music and dance from childhood. I got a base in classical ballet at a young age. At the age of 9, I became intrigued by the South Indian Bharatanatyam and was taught by Shakuntala Devi in the Kalakshetra style.

When did you decide that Bharatanatyam completely suits you and that you wanted to go on with with this dance?
It all started 13 years, when my former dance teacher Shakuntala Devi, handed over her dance school to me. My former teacher went to India and I was one of her first students to whom she had transferred her knowledge to. After a year of teaching, I found an inner urge to immerse myself in Bharatanatyam.

You are trained in the Kalakshetra style. Can you tell us more about this?
Within Bharatanatyam there are seven banis(styles) that differ in some areas from each other. Generally, Pandanallur is known for its clean lines and linear geometry. Vazhuvoor is smoother and laasya oriented. Rukmini Devi Arundale (Founder of Kalakshetra) has learned from Pandanallur Meenakshi Sundaram Pillai (father of Chokalingam Pillai), and has implemented a number of changes in the Pandanallur bani and that’s how she creating the Kalakshetra style. It is even more linear and more geometrical. Abhinaya is also very stylized and unrealistic and there is less emphasis on exaggerated shringara based products.

Initially, I was trained in Kalakshetra, but to expand my scope, I’ve had teachers from the Vazhuvoor bani. I find this as an addition to my training.

Do you feel that you have developed your own style over the years?
My answer is twofold. When I dance items from my standard Margam, I will bring it as trained by my gurus.

In my own pieces, though, it’s my own creativity and mix of knowledge from different teachers with its own emotions. My own dance can’t be traced to a specific bani or teacher. So in that context, you develop your own signature or style.

You started your own dance school, Natya Sudha, when you were 19 years young. You’ve come a long way until the present day. How did you experience the last few years as a dance teacher?
After a year of teaching, I found an inner urge to immerse myself in Bharatanatyam. In my quest for perfection in Bhartanatyam I finally went to various dance schools in Chennai. There, I experienced a lag in the development of dance in the Netherlands. Personally, I also experienced a lack of continuity. It dawned me that I still have to learn a lot and that music and dance are never finished. Through my unbridled curiosity and urge to learn, I started to search for new paths in England. There I found that dance is located in an extremely competitive environment. And this competitive environment provides students numerous opportunities. I missed that here in The Netherlands. But what has led me to my personal and business success is my collaboration with an examination board in England.

Dance for me is still a quest for deepening and refinement and simultaneously a reflection of the quality of the dance. It’s still a learning process, especially the hurdles that you have to encounter on your path and overcoming it. It’s a long way to go but I’m going through.

You have a close relationship with The Imperial Society of Teachers of Dancing (ISTD) in England. Recently you’ve successfully delivered the first batch of Dutch graduates. Why did you decide to offer this program?
Dance education has dramatically changed in recent years. Therefore, dance school Natya Sudha worked hard to keep up with developments in the world of dance. Since 2008 we offer a cross-border program to further develop and professionalize the Indian art of dance in The Netherlands. We’ re working with a syllabus based on the experience and expertise of renowned Indian teachers and dancers. This syllabus is particularly well adapted to level and age. The difficult Indian dance technique is taught in a responsible and enjoyable way which therefore is suitable for children and young adults. During the training, students learn how to apply dance techniques with proper muscle use and good posture so they can perform well. Also, the students receive theoretical education, Thalam (rhythm) and singing lesson (carnatic vocals).

Each module in the syllabus will be concluded with an internationally recognized exam. The examinations are conducted by an independent examiner deputed from ISTD in London. Both the quality of the education as well as the progress of the student are hereby assessed independently. Students are rewarded, after a positive result, with an internationally recognized certificate. There are a total of six professional examinations that eventually lead to admission to the teacher training ISTD  provides. It’s also an excellent base for further training at recognized dance academies. On Sunday February 1st, 2015, students of dance school Natya Sudha completed their dance training successfully. It concerns a group of seven ladies, who started this unique training in The Netherlands,  in 2008. So, they are the first students in The Netherlands who have passed the official Bharatanatyam exams.

The reason for starting this program here, was that there is a lot of talent in The Netherlands. Not everyone has the access travel abroad to learn dance. That’s why we wanted to create that opportunity here. A learning environment is recreated in which knowledge in a broad artistic context is offered and where practice and theory go hand by hand. Every year, guest lecturers from England are invited to give extra lessons in theory, practical lessons in Bharatanatyam, Carnatic vocals and thalam.

Can you make a living as a full-time Bharatanatyam teacher, or is a ‘normal’ job necessary?
Currently, the arts sector is going through quite some rough time, it’s not easy. Nevertheless, it also brings positive developments. We must move away from our own little islands and join forces. Focussing on Bharatanatyam only is not possible. At some point, the market is saturated. By joining forces in quality and expertise you can reach a larger potential audience, come up with innovative production and the costs involved are will significantly reduce.

You work in addition to teaching and performing. How do you find a good balance here?
Dance is not only intended to exercise, or as entertainment, but dance is a sense, a calling, a deep sacred art form. To become a dancer one should sacrifice himself to this art. It is a difficult art, but if you’ve chosen for the dance, you feel an irresistible urge to dance and you accepted all the difficulties of the discipline and its training. It is heavy and tiring but not impossible. I work 40 hours a week and have to travel two hours every day to get to my office. There is little free time, but the free time I have, I spend it in the context of dance.

How do you see your role as a dancer in society?
I try to give my students a good foundation for career in dance. By doing this, I hope I my added value to Indian dance and can thus contribute to increasing the level of Bharatanatyam in The Netherlands.

What is more important in dance, an expressive personality or physical strength?
In my mind there is no one of the two, but both are of equal importance to eventually reach rasa. In the beginning dancer puts a focus on the technical part. To be a good dancer, you need a clear mind, understand instructions quickly, have a huge imagination, have a strong desire to execute very difficult combinations, and have the courage to overcome difficulties. Eventually there must be a change in deepening. A dancer goes deeper into expression. What does the character portrays and how does this show off. Finally, this deepening is translated into a deeper meaning, which is to get in touch with a higher self.

What do you think are the necessary elements that you should look out for a good choreography?
First step to determine what your message or theme is. What do I want to convey to my audience. A dance creation from the initial idea to complete product dance. Everything is included from the  sound and music, the space, the decor, the costume, the lighting. Building a dance to a full choreography is a growing process. While working with the dancers, dance material is created, the connection with the music gets clear, costumes are designed. So in short, everything is put together to what the choreographer wants to convey.

How important is the element of ‘costume’ for the dance?
Within Bharatanatyam there are four types of Abhinaya(expression). Abhinaya is a means to achieve a higher purpose of ‘bhava’ and eventually ‘rasa’. One of the forms of Abhinaya is Aharya Abhinaya. Aharya Abhinaya are the external presentations like decor, cloths, light etc. As part of this, costume is very important.

Art forms a person. To what extent has Bharatanatyam formed you?
Dance for me, has become a lifestyle. I can be myself in dance, it is my great love. It has grown from a hobby to a passion and finally to a necessity of life.

Have you ever choreographed a contemporary dance item?
My dance items contain both western and eastern influences to evoke the beauty of common styles and thus fulfills dance as a bridge between the Western and Eastern culture.

As the choreographer, what are the biggest challenges to blend modern dance and classical dance with each other?
I do not mix two dance styles together. I use my traditional basic steps and apply them to everyday music themes. I also try to make use of space as it is applied in modern dance.

What is your most memorable dance performance?
A performance for Mother Amma. During my performance I’ve experienced a energy which was indescribable. Normally, after a performance I’m tired. But, this time I had more energy and power than previously received.

A list of your favorite: dance item, city, music, and dish.
City: Chennai, especially during dance season (December). There’s a dance performance every moment of the day.  The entire dance network is there and you run into each other everywhere.

Dance Item: Ardhanarishwara. This dance represents the duality between man and woman “There’s a man in the subconscious of a woman and a woman in the subconscious of a man. Perfect balance symbol for the whole of creation. During the dance all movements with the rightside are portrayed as the God Shiva. All movements on the leftisde are the feminine movements of Goddess Parvati.

Music: I actually love all kinds of music genres, from khyal to Latin-American music. From Qawwali to African music.

Dish: there’s only one possible answer: Chilli paneer. For that, you can wake me in the middle of the night.

And last, what is your advice for the Dutch dance students?
I would like to tell to all the students to get the best out of yourself, but not without dwelling on the question of what purpose it serves. Develop your gifts and talents. Is your passion your purpose in life? If so, keep it up. If not, prioritize or adjust it with each other. Stay in good spirits and arm yourself against all the ‘ifs and buts’. Never let you get discouraged. Finally: Do not ever have the feeling you’ve reached perfection in dance. Because the more you know, the more you see that there is still so much to learn and to teach. Just like in life: dancing is life and life is dancing too!

More information
Are you interested in the classes or just want to contact Chrada? Please visit her site www.natyasudha.com for more information.

I hope you’ve enjoyed this interview! Till next time!